Όλα ανοιχτά για το επόμενο κυβερνητικό σχήμα – Η Αριστερά αναζητά ανάκτηση της ισχύος της – Η Ακροδεξιά ποντάρει στον κατακερματισμό της προοδευτικής παράταξης
Ηαπόρριψη του προϋπολογισμού της κυβέρνησης Κόστα και των Σοσιαλιστών από την Αριστερά που μέχρι πρότινος τον στήριζε, σε συνδυασμό με τις εσωκομματικές διαδικασίες στο συντηρητικό κόμμα και την άνοδο της ακροδεξιάς, αφήνει όλα τα σενάρια ανοιχτά για το κοινοβούλιο που θα προκύψει στις πρόωρες εκλογές της 30ης Ιανουαρίου.
Το Reuters κάνει μία συνοπτική παρουσίαση των διεκδικητών της ψήφου των Πορτογάλων.
Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS)
Η κεντροαριστερά υπό τον μέχρι σήμερα πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, είναι ο ένας από τους δύο πόλους του πορτογαλικού δικομματισμού, μετά την πτώση της δικτατορίας του Σαλαζάρ το 1974.
Ο 60χρονος Κόστα, πρώην δήμαρχος της Λισαβόνας, έχει ηγηθεί δύο κυβερνήσεων μειοψηφίας από το 2015, με την υποστήριξη της Αριστεράς, ανατρέποντας την νεοφιλελεύθερη εφαρμογή μνημονίων και σκληρής λιτότητας. Επισήμως η συνεργασία με τους Κομμουνιστές και το Αριστερό Μπλοκ έληξε το 2019, ωστόσο τελικά αυτοί αφαίρεσαν την υποστήριξή τους έμπρακτα το 2021, μην εγκρίνοντας τον προϋπολογισμό του 2022, γεγονός που οδήγησε στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τις 30 Ιανουαρίου 2022. Υπό τον Κόστα και την κυβέρνησή του η Πορτογαλία ανέκτησε ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης και μεταξύ άλλων πέτυχε για πρώτη φορά επί δημοκρατικής κυβέρνησης πλεόνασμα, το 2019. Η κριτική της Αριστεράς αφορά υπερβολικό περιορισμό των δημόσιων δαπανών.
Σήμερα οι δημοσκοπήσεις φέρνουν τους Σοσιαλιστές στα ίδια περίπου επίπεδα με τις τελευταίες εκλογές, του 2019, όταν με 36% εξασφάλισαν 108 από τις 230 έδρες της πορτογαλικής Βουλής. Ο Κόστα καλείται να επιβεβαιώσει ότι γύρω του συνεχίζει να συσπειρώνει ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις.
Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα
Το νέο όνομά του «μπερδεύει» για την πολιτική του ταυτότητα, καθώς πρόκειται για το πρώην Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα, συντηρητικό με φιλελεύθερα στοιχεία, που παραδοσιακά εναλλάσσεται με τους Σοσιαλιστές στην εξουσία. Ο 64χρονος ηγέτης του Ρούι Ρίο, πρώην δήμαρχος του Πόρτο, κατά πολλούς δεν θα προλάβει τις εκλογές, καθώς είναι σε εξέλιξη η εσωκομματική διαδικασία για την επιλογή ηγεσίας στην οποία θεωρείται πιθανότερο να κυριαρχήσει ο αντίπαλός του Πάουλο Ρανγκέλ, υποστηρικτής σκληρότερων αντιπολιτευτικών τακτικών και αντίθετος με οποιοδήποτε σενάριο κυβερνητικής συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατά τις δημοσκοπήσεις κινείται στο 27% (σήμερα ελέγχει 79 έδρες).
Αριστερό Μπλοκ
Το κύμα διαμαρτυριών κατά των μνημονίων και της λιτότητας το έφερε σε θέση ισχύος το 2015, όταν και στήριξε τελικά την κυβέρνηση μειοψηφίας των Σοσιαλιστών. Προωθεί σταθερά μέτρα προστασίας μισθών, συντάξεων και κράτους πρόνοιας, καθώς και τα κοινωνικά δικαιώματα. Στην ηγεσία του είναι η 48χρονη πρώην ηθοποιός Καταλίνα Μαρτίνς. Καθώς η κυβέρνηση Κόστα επανέφερε την χώρα σε μία σταθερότερη πορεία, η ισχύς του σταδιακά μειώθηκε και από το 9,5% και τις 19 έδρες, ωστόσο σήμερα οι δημοσκοπήσεις του αποδίδουν και πάλι αυξημένα ποσοστά, της τάξης του 7%-8%.
«Αρκετά»
Το CHEGA όπως λέγεται στα πορτογαλικά είναι ένα ακροδεξιό κόμμα που σχηματίστηκε το 2019 και είναι το πρώτο του είδους του στην χώρα μετά την πτώση της δικτατορίας του Σαλαζάρ. Με ρητορική εμπνευσμένη σε πολλές περιπτώσεις από την περίοδο και τα πεπραγμένα του Ντόναλντ Τραμπ, έχει επικεφαλής του έναν πρώην αθλητικογράφο, τον 38χρονο Άντρε Βεντούρα. Και η φθορά που προκάλεσε στην παραδοσιακή Δεξιά είναι κάθε άλλο παρά αμελητέα. Ενώ το 2019 πήρε μόλις 1,3% και μία έδρα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι διεκδικεί με πολύ σοβαρές αξιώσεις το να καταστεί η τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα, έχοντας φτάσει σε ποσοστά άνω του 9%. Η εξαιρετικά επιθετική ρητορική του σε θέματα μετανάστευσης, αντι-φεμινισμού κτλ. θεωρούνται από αναλυτές πολύ «τοξική» ώστε να θελήσει κάποιος από τους «μεγάλους» της πολιτικής σκηνής να το περιλάβει σε κυβερνητική συνεργασία.
Κομμουνιστικό Κόμμα
Το παραδοσιακό κόμμα της πορτογαλικής Αριστεράς το 2019 συνεργάστηκε με τους Πράσινους προσπαθώντας να ανανεώσει το προφίλ του ηγέτη του, Γερόνιμο ντε Σόουζα, του 74χρονου πρώην μεταλλεργάτη με τον μισό αιώνα κοινοβουλευτικής εμπειρίας. Σημαντική στροφή στη στάση του ήταν η άρση της θέσης υπέρ εξόδου από το ευρώ, προκειμένου να στηριχθεί η κυβέρνηση Κόστα. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να περάσει και πάλι σε σκληρότερη γραμμή, προσπαθώντας να ανακτήσει ψηφοφόρους. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 8,3% το 2015 είχε υποχωρήσει ήδη στο 6,3% το 2019 και σήμερα οι δημοσκοπήσεις του δίνουν ποσοστά της τάξης του 5%.
Χριστιανοδημοκρατικό Λαΐκό Κόμμα – Φιλελεύθεροι
Ο παραδοσιακός συνεργάτης του πρώην Λαϊκού και νυν Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, είναι ένα επίσης συντηρητικό κόμμα που από το 4,2% του 2019 και τις 5 έδρες σήμερα έχει υποχωρήσει σε ποσοστά της τάξης του 2%, με μεγάλες απώλειες προς το Chega και τους Φιλελεύθερους. Οι τελευταίοι, εκτιμάται ότι μπορεί να αποκτήσουν αυτές τις έδρες στη νέα Βουλή.
Άνθρωποι, Ζώα, Φύση
Με κύριο στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων των ζώων, το PAN (Pessoas-Animais-Natureza) μέχρι σήμερα έχει ταχθεί στο πλάι των Σοσιαλιστών σε αρκετές περιπτώσεις. Αρκετές αναλύσεις αναμένουν πιθανή ενίσχυσή του να λειτουργήσει ως κλειδί για κυβερνητική συνεργασία, με κάποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα.
